In het complexe landschap van de wereldeconomie worden termen als "ontwikkelingslanden", "opkomende markten", "BRICS" en "het Mondiale Zuiden" vaak gebruikt om landen in te delen op basis van hun economische ontwikkeling, groeipotentieel en geopolitieke positie. Elk van deze termen zorgt voor een kader waardoor we de nuances van de mondiale economische dynamiek kunnen begrijpen. Ik zal proberen om de karakteristieke kenmerken en verschillen toe te lichten, en aangeven waarom dit onderscheid van belang is voor een duurzame economische mondiale groei.
De term "ontwikkelingslanden" verwijst naar landen met een lager niveau van industrialisatie, inkomen per hoofd van de bevolking en algemene levensstandaard in vergelijking met meer ontwikkelde landen. De Verenigde Naties en andere internationale organisaties gebruiken verschillende criteria, waaronder BBP per hoofd van de bevolking, geletterdheid en economische diversificatie, om landen in deze categorie in te delen. Ontwikkelingslanden worden vaak geconfronteerd met uitdagingen zoals beperkte toegang tot gezondheidszorg, onderwijs en schoon water. Ondanks deze uitdagingen zijn veel ontwikkelingslanden op weg naar toenemende economische groei en industrialisatie, en een verbeterde levensstandaard.
Opkomende markten zijn verder in hun economische ontwikkeling dan ontwikkelingslanden. Het is een brede groep landen die onderling sterk kunnen verschillen. Vaak hebben zij een hoge economische groei en een betere infrastructuur dan ontwikkelingslanden. Deze landen zetten de stap naar een hoger niveau van industrialisatie, infrastructuurontwikkeling en marktliberalisering. Ze hebben ook een groeiende middenklasse en buitenlandse investeringen nemen toe. Landen als Brazilië, India en China zijn uitstekende voorbeelden van opkomende markten. Ook hier zien we een verbeterde levensstandaard, mede door de aanzienlijke economische expansie in de afgelopen decennia.
BRICS is de afkorting voor een groep van vijf grote opkomende markten: Brazilië, Rusland, India, China en Zuid-Afrika. De BRICS-landen, die in het begin van de 21e eeuw zijn opgericht, staan bekend om hun invloed op regionale aangelegenheden en grote bevolkingsaantallen. Daarnaast levert vooral China een aanzienlijke bijdrage aan de groei van het wereldwijde bbp. Ze hebben een intergouvernementele organisatie gevormd die zich richt op het bepleiten van hervormingen in het mondiale economische bestuur en het vergroten van de vertegenwoordiging van opkomende economieën bij internationale aangelegenheden. De BRICS-landen onderscheiden zich door hun uiteenlopende economische structuren, enorme natuurlijke hulpbronnen en dynamische markten, waardoor ze een centrale rol spelen in de wereldeconomie. Per 1 januari 2024 hebben Egypte, Ethiopië, Iran, Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten zich aangesloten bij de BRICS.
Tot slot is het "Mondiale Zuiden" een term die is voortgekomen uit de benaming "Derde Wereld" en verwijst naar landen die voornamelijk op het zuidelijk halfrond liggen, waaronder Afrika, Latijns-Amerika, Azië en Oceanië. Het omvat zowel ontwikkelingslanden als opkomende markten. De term benadrukt de geopolitieke en economische scheiding tussen deze landen en het rijkere "Wereldwijde Noorden". Het richt zich op kwesties van economische ongelijkheid, historische kolonisatie en het streven naar economische ontwikkeling in het licht van mondiale uitdagingen. Het Mondiale Zuiden wordt niet strikt gedefinieerd door geografie, maar door sociaal-economische posities binnen de wereldorde.
Kijken naar de verschillende landen, is er best veel overlap tussen de termen ontwikkelingslanden, opkomende markten, BRICS-landen en het Mondiale Zuiden. Toch zijn er ook verschillen, en deze zijn cruciaal voor investeerders, beleidsmakers en wetenschappers. Deze categorieën helpen bij het beoordelen van economisch potentieel, risicofactoren en investeringsmogelijkheden. Ze spelen ook een belangrijke rol bij het vormgeven van internationaal economisch beleid en handelsovereenkomsten. Het erkennen van de diversiteit binnen deze categorieën is essentieel voor het bevorderen van wereldwijde samenwerking en het aanpakken van de unieke uitdagingen waarmee landen in verschillende stadia van economische ontwikkeling worden geconfronteerd.
Iedere omschrijving zorgt voor een uniek perspectief op de stand van zaken van de mondiale economische ontwikkeling. Dit onderscheid biedt waardevolle inzichten in de complexiteit van de wereldeconomie. Zo kun je op basis van het onderscheid investeringsbeslissingen sturen en beleid formuleren gericht op het bevorderen van duurzame groei en ontwikkeling wereldwijd.